سال ۱۳۰ هجری قمری

سال ۱۳۰ هجری قمری
< ۱۳۱ - ۱۲۹ >
۳ - قرن ۲ هجری قمری - ۱
امامت
امام صادق(ع)
(دوره امامت: ٣٤ سال ۱۱۴ تا ۱۴۸ق)
حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی
خلافت بنی‌امیه مروان بن محمد
مدینه و مکه محمد بن عبدالملک بن مروان
عراق یزید بن عمر بن هبیرة
وقایع مهم
زلزله‌های شدید در شام و ویرانی بیت المقدس
وفات‌ها
عبدالله بن معاویه
ابوداوود سلیمان بن سفیان مسترق (به نقلی)
خلیل بن احمد فراهیدی (به نقلی)

سال ۱۳۰ هجری قمری یکصد و سی‌امین سال از تقویم هجری قمری که مصادف با امامت امام صادق(ع) (امامت: ۱۱۴ تا ۱۴۸ق)، ششمین امام شیعیان و چهارمین سال خلافت مروان بن محمد بن مروان معروف به مروان حمار(خلافت: ۱۲۷-۱۳۲ق)، آخرین خلیفه اموی، است.

از جمله رویدادهای مهم این سال عبارتند از: ورود ابومسلم خراسانی به مرو و تسلط بر آن، کشته شدن عبدالله بن معاویه نوه عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب به دست ابومسلم خراسانی، درگذشت خلیل بن احمد فراهیدی به نقلی و زلزله‌های شدید در شام که موجب ویرانی بیت المقدس شد.

وضعیت امامت و خلافت

سال ۱۳۰ هجری قمری مصادف با امامت امام صادق(ع) (امامت: ۱۱۴ تا ۱۴۸ق)، ششمین امام شیعیان و چهارمین سال حکومت مروان بن محمد بن مروان معروف به مروان حمار(خلافت: ۱۲۷-۱۳۲ق)، آخرین خلیفه اموی، است. محمد بن عبدالملک بن مروان والی مکه و مدینه و طائف و یزید بن عمر بن هبیرة والی عراق بود.

نخستین روز این سال، دوشنبه اول محرم برابر است با ۲۳ شهریور ۱۲۶ شمسی و پانزدهم سپتامبر ۷۴۷ میلادی. آخرین روز سال نیز جمعه سی‌ام ذی‌الحجه با دوازدهم شهریور ۱۲۷ شمسی و سوم سپتامبر ۷۴۸ میلادی مصادف است.

رویدادها

  • ورود ابومسلم خراسانی به مرو و فرار نصر بن سیار،‌ والی خراسان، در روز پنج‌شنبه نهم جمادی الثانی و به نقلی در ربیع الاول یا جمادی الاول. ابومسلم بر کل خراسان استیلا یافت و قحطبة بن شبیب طائی را به فرماندهی سپاهیان عباسی گمارد. قحطبه در نبردی، بر نیشابور و سپس بر جرجان تسلط یافت و به کشتار مردم آنجا پرداخت.
  • کشته شدن عبدالله بن معاویه نوه عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب به دست ابومسلم خراسانی در هرات. او علیه مروان، آخرین خلیفه بنی‌امیه قیام کرد و پس از شکست به هرات گریخت تا یاری ابومسلم را بدست آورد. او را بنیانگذار فرقه جناحیّه، فرقه‌ای از غلات شیعه، دانسته‌اند. اتهام ادعای خدایی، نبوت و امامت به وی نسبت داده شده است. یاران وی، معتقد بودند که تنها عبدالله بن معاویه شایسته امامت بود. البته گفته شده اخبار مرتبط با وی متناقض است و روشن نیست که وی از غلات بوده یا مردی صاحب عقل و درایت.
  • درگذشت ابوداوود سلیمان بن سفیان مسترق، از محدثان شیعه، بنابر برخی منابع. براساس بعضی منابع، وی در سال ۲۳۱ق از دنیا رفته است.
  • درگذشت خلیل بن احمد فراهیدی، دانشمند ادبیات عرب، به نقلی.
  • زلزله‌های شدید در شام که در پی آن بیت المقدس ویران شد و مردم چهل روز بیابان‌نشین شدند.
  • شیوع طاعون در بصره.
  • تولد ابونعیم فضل بن دُکَین ملائی (درگذشت: ۲۱۹ق)، از محدثان کوفه و فقیه، حافظ و نسب‌شناس بود. گفته شده از شیعیان زیدیه بود. گروهی به نام دکینیه به او منسوب‌اند.

پانویس

  1. نگاه کنید به: طبرسی، إعلام الورى بأعلام الهدى، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۱۴.
  2. سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۲ق، ص۲۷۱.
  3. طبری، تاریخ الطبری، دار التراث، ج۷، ص۴۰۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۳۹۳.
  4. طبری، تاریخ الطبری، دار التراث، ج۷، ص۳۷۷.
  5. ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۳۷۸.
  6. ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۱.
  7. جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۰؛ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۴.
  8. جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۹؛ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۴.
  9. جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۹.
  10. ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۴.
  11. جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۹و۱۴۰.
  12. کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۳۱۹؛ ابن داود حلی، الرجال، ۱۳۴۲ش، ص۱۷۶.
  13. نجاشی، رجال النجاشی،‌ ۱۳۶۵ش، ص۱۸۳.
  14. ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک،‌ دار الکتب العلمیة، ج۷، ص۲۷۹.
  15. ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۱.
  16. ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۳۹۳؛ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۱.
  17. ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ج۱، ص۴۸۵.

منابع

  • ‌ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر - دار بیروت، چاپ اول، ۱۳۸۵ق.
  • ابن جوزی، ابوالفرج، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک،‌ دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
  • ‌ ابن داود حلی، حسن بن علی، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۲ش.
  • تاریخ بازدید: ۱۹ فروردین ۱۴۰۰ش.
  • ترمانینی، عبدالسلام، دایرة المعارف تاریخی رویدادهای تاریخ اسلام، ج۱، ترجمه جمعی از پژوهشگران زیر نظر علیرضا واسعی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی،‌ چاپ دوم، ۱۳۸۷ش.
  • جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، تهران، نشر علم، ۱۳۸۷ش.
  • سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفاء، تحقیق رحاب خضر عکاوی، بیروت، مؤسسه عزالدین، ‌۱۴۱۲ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
  • ‌طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری‌(تاریخ الامم و الملوک)، بیروت، دار التراث، بی‌تا.
  • کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی- اختیار معرفة الرجال، تصحیح شیخ طوسی و حسن مصطفوی، مشهد، دانشگاه مشهد، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
  • نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی،‌ قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش.